Smog – jak działa na nas i jak się przed nim chronić?

Smog – co to takiego?

Unoszące się kłęby czarnego dymu, które aż pieką w oczy – tak zazwyczaj przedstawiany jest smog, chociaż rzeczywistość bywa zgoła inna. Czasem smog jest niemal niedostrzegalny, kojarzony bardziej z lekkim zamgleniem aniżeli toksycznymi oparami.

Zastanawiasz się, czym tak naprawdę jest smog i jaka jest jego naukowa definicja? Już śpieszymy z odpowiedzią.

Smog to mieszanina zanieczyszczeń, składająca się z drobnego pyłu, tlenku węgla, tlenku azotu, dwutlenku siarki oraz lotnych związków organicznych, które unoszą się w powietrzu, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Smog można podzielić pod względem składu i miejsca powstawania na dwa główne rodzaje: londyński i typu Los Angeles (subtropikalny, fotochemiczny).

Smog londyński, zwany także przemysłowym (występujący również w Polsce) różni się od tego w typie Los Angeles głównie składem – wersja europejska zawiera dwutlenek siarki, tlenek azotu, sadzę i pyły, a subtropikalna powstaje z reakcji tlenków węgla, azotu i węglowodorów, tworzących związki aldehydowe i ozonowe.

Musisz wiedzieć, że podział ten nie wyklucza powstawania smogu subtropikalnego także na terenach Europy. W Polsce również mamy do czynienia ze smogiem typu Los Angeles, za który odpowiada wzmożony ruch komunikacyjny. Smog składa się z lotnych substancji i związków, dlatego bardzo szybko się rozprzestrzenia – wystarczy mocniejszy wiatr i może przenieść się z jednego miasta nad drugie. Takie zjawisko nazywa się smogiem napływowym.

Smog – przyczyny

Jak powstaje smog? Przyczyny, które doprowadzają do zanieczyszczenia powietrza przez smog, są związane z ludzkim trybem życia, a konkretnie z przemysłem i jego rozwojem. Za nagromadzenie smogu odpowiada także klimat oraz uwarunkowania terenu. Miasta leżące w kotlinach, w których brakuje wiatru i prądów powietrza, są najbardziej narażone na mgły złożone z pyłu i innych toksycznych substancji.

Za bezpośrednie przyczyny zwiększania się smogu uważa się emisję gazów spalinowych, które pochodzą z wszelkiego rodzaju pojazdów (samochodów osobowych, ciężarówek, a nawet motocykli), a także dostające się do atmosfery spalane paliwa kopalne i chemikalia wytwarzane przez elektrownie, rafinerie i inne zakłady produkcyjne. Jeśli organizujesz grilla albo palisz drewnem w piecu, także przyczyniasz się do zwiększenia poziomu smogu.

Może Cię to zdziwić, ale wpływ na powstawanie smogu ma również działalność rolnicza o masowej skali. Powietrze ulega zanieczyszczeniu przez stosowane nawozy oraz spalone resztki pożniwne, sprawiając, że smogowe chmury unoszą się także nad obszarami wiejskimi.

Wszelka działalność człowieka związana z działaniem maszyn przyczynia się do zwiększania się smogu i chociaż każdy wie o jego istnieniu i szkodliwości, to tylko niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jaki wpływ ma na zdrowie człowieka. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak smog wpływa na Twój organizm, koniecznie przeczytaj kolejny akapit.

Smog – jak na nas działa?

Smog to niestety jedna z przykrych konsekwencji życia w mieście, która ma fatalne skutki zdrowotne. Co powoduje smog i jakie są jego konsekwencje dla ludzkiego organizmu? Chmura pyłowa wywołuje sporo problemów zdrowotnych, głównie związanych z układem oddechowym i sercowo-naczyniowym, a także ze wzrokiem. Długotrwała ekspozycja na toksyczne związki zwiększa również ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych, które mogą ujawniać się dopiero po kilku, a nawet kilkunastu latach.

Szkodliwy pył i inne substancje oddziałują na ludzki organizm nie tylko z powietrza, ale także z wody i żywności. Skażenie powietrza wpływa również na inne żywe organizmy. Naukowcy potwierdzają, że szkodliwe związki zawarte w smogu można spotkać w mięsie, warzywach, owocach oraz innych spożywanych przez ludzi produktach.

Historia pokazała już, jak groźny dla człowieka jest smog – w 1952 roku smog w Londynie zabił 4 tysiące osób, utrzymując się w powietrzu w wysokim stężeniu tylko przez 5 dni. W następstwie tego zdarzenia w kolejnych tygodniach przybyło kolejne 8 tysięcy zgonów. Smog to nie tylko olbrzymie czarne chmury, które mogą zabić poprzez uduszenie – to także niewidzialny zabójca, działający z opóźnieniem i wywołujący różne choroby.

Smog – choroby

Smog a choroby – jakie schorzenia wywołuje ta zdradliwa chmura dymu? Na pytanie o to, jakie choroby wywołuje smog, odpowiedzi znaleźć można w wielu artykułach i książkach medycznych. Choroby spowodowane smogiem zalicza się do grona tak zwanych chorób cywilizacyjnych i znajdziemy wśród nich choroby płuc, serca, naczyń krwionośnych, wszelkie alergie oraz nowotwory.

Na pierwszym miejscu w klasyfikacji chorób spowodowanych smogiem należy umieścić choroby układu oddechowego. Pył i inne szkodliwe substancje dostają się do płuc, powodując kaszel, świszczący oddech, duszności. Zanieczyszczenia utrudniają oddychanie i zwiększają podatność na infekcje. Wdychając smog, możesz przyczynić się do wystąpienia lub nasilenia zapalenia płuc i oskrzeli, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i astmy.

Choroby układu oddechowego to nie wszystkie objawy zdrowotne skażenia organizmu wywoływanego przez smog. Drobne cząsteczki smogu mogą również dostać się do krwiobiegu, powodując zwężenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ciśnienia krwi, a to z kolei prowadzi do procesów zapalnych i chorób serca. Długi kontakt z zanieczyszczeniami może doprowadzić do nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, zawału serca, a nawet udaru mózgu.  

Choroby od smogu to także wszelkiego rodzaju alergie i reakcje skórne. Pyły zawieszone i alergeny mogą wywoływać swędzenie, wysypki skórne, kichanie i łzawienie oczu. Częsty kontakt ze smogiem może wpłynąć negatywnie na wzrok, podrażniając oczy. Znane są także przypadki poważniejszego uszkodzenia zmysłu wzroku i częściowej ślepoty związanej z nieprawidłowym leczeniem, np. zespołu suchego oka.

Choroby spowodowane smogiem występują zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Długotrwałe wystawienie na działanie zanieczyszczeń sprawia, że wiele dzieci choruje przewlekle na zapalenie oskrzeli, a ich system immunologiczny ulega uszkodzeniu. Wysokie stężenie pyłów i substancji rakotwórczych zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuc. Warto wiedzieć, że rozwijanie się chorób od smogu zależne jest od wielu czynników, na które nie mamy bezpośredniego wpływu np. budowy układu odpornościowego, wrażliwości organizmu na toksyny czy stopnia zanieczyszczenia powietrza.

Są także czynniki, na które możemy mieć wpływ. Od nas zależy zmniejszenie lub utrzymanie zanieczyszczenia powietrza na tym samym poziomie. Warto zmienić swoje przyzwyczajenia i stosować bardziej ekologiczne rozwiązania energetyczne. Energia elektryczna dostarczana do domu może przynosić nieco mniejsze szkody dla środowiska, wystarczy zamienić tradycyjną metodę wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej na kogeneracyjną, obniżając w ten sposób emisję zanieczyszczeń, wynikających ze zużycia paliwa.

Kogeneracja pozwala zmniejszyć opłaty za prąd i gaz, a jak wiemy cena gazu ziemnego w 2023 roku odbiła się na wielu firmach i gospodarstwach domowych. W momencie kryzysu energetycznego wiele osób decydowało się na palenie w piecach drewnem lub innymi, bardziej toksycznymi surowcami, przyczyniając się znacznie do zwiększenia się smogu. Chcesz dowiedzieć się, jak zapobiegać smogowi? Odpowiedzi szukaj w kolejnym akapicie.

Jak zapobiegać smogowi? Lista dobrych praktyk

Jak zapobiegać smogowi? Na to, jak chronić się przed smogiem, nie ma jednej odpowiedzi. Możliwości jest wiele, a działać można zarówno na dużą, jak i małą skalę. Jeśli chcesz, możesz skupić się na tym, jak przeciwdziałać przykrym skutkom, jakie niesie za sobą długotrwała ekspozycja na smog i zabezpieczyć siebie oraz swoją rodzinę. Można również zadziałać na większą skalę, przyczyniając się do redukcji smogu.

Jakie są sposoby zapobiegania smogowi i jego wpływowi na nasze zdrowie? Należy monitorować wskaźniki powietrza w okolicy, korzystając z wiarygodny źródeł i unikać aktywności na świeżym powietrzu w chwilach, gdy poziom zanieczyszczenia osiąga wysokie stężenie. Warto pamiętać w takich chwilach także o zamykaniu okien i drzwi, by zabezpieczyć pomieszczenia przed działaniem smogu. Polecane są również wszelkie oczyszczacze powietrza filtrami HEPA. Dobrze zaopatrzyć się w maskę antysmogową (N95 lub N99), aby ograniczyć wdychanie zanieczyszczeń.

Jak walczyć ze smogiem na dużą skalę? Warto zastanowić się nad sposobami korzystania z energii cieplnej i elektrycznej. Stosunkowo niedawno wdrożono wiele sposobów na pozyskanie jej nieco bardziej ekonomicznie i ekologicznie. Wspomniana przez nas wcześniej kogeneracja pozwala jednocześnie produkować oba rodzaje energii, zmniejszając znacznie zużycie paliwa.

W ten sposób możesz dostarczyć prąd oraz gaz do swojego domu i zmniejszyć koszty. Ta technologia dostępna jest także dla przedsiębiorstw! Wykorzystując kogenerację, można dostarczyć prąd i gaz ziemny dla firm, zmniejszając koszty oraz emisję zanieczyszczeń powodujących smog. Brzmi to zbyt pięknie, żeby było prawdziwe? Weź do ręki fakturę za gaz i policz sam swoje zużycie. Przyda Ci się do tego przelicznik jednostki pozwalający na zamianę kWh na m3 i odwrotnie. Mamy nadzieję, że Cię przekonaliśmy! 

Czytaj także:

• Polski przemysł na drodze do zeroemisyjności
• Korzyści z instalacji fotowoltaicznej w firmie
• Przyłączenie gazu do domu – jaki to koszt?
• Prąd i gaz od jednego sprzedawcy. Czy to się opłaca?